Δέσποινα Κουρόγλου
Ψυχολόγος MSc, ΑΠΘ
Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
Εκπ. Θεραπεία Σχημάτων
Προφίλ
Σπούδασα Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης όπου ολοκλήρωσα και το μεταπτυχιακό μου στον τομέα της Γνωστικής Ψυχολογίας. Συνέχισα τις σπουδές μου στη Γνωστική- Συμπεριφορική Θεραπεία, ολοκληρώνοντας το 4ετές πρόγραμμα της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας Συμπεριφοράς- Παράρτημα Μακεδονίας (ΕΕΕΣ-ΠΜ), που πιστοποιείται από την European Association for Behavioural and Cognitive Therapies (EABCT) (Α.Μ. Πιστοποίησης: CBT23-150). Επιπλέον, απέκτησα ειδίκευση στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής και την Παχυσαρκία ακολουθώντας το πρόγραμμα εξειδίκευσης της ΕΕΕΣ-ΠΜ.
Πραγματοποίησα την πρακτική μου άσκηση στο «Σπίτι της Άρσις»- Ξενώνας Προσωρινής Φιλοξενίας Παιδιών & Εφήβων σε κίνδυνο που λειτουργεί στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, στην Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και συναφών Νόσων- Αγία Ελένη, όπου εκπαιδεύτηκα στη χορήγηση και αξιολόγηση νευροψυχολογικών δοκιμασιών και συμμετείχα στην οργάνωση και διεξαγωγή συνεδριών βιβλιοθεραπείας και μουσικοθεραπείας και στο ψυχοθεραπευτικό κέντρο «Στήριξις». Στο πλαίσιο αυτό ανέλαβα θεραπευτικά περιστατικά υπό Γνωστική- Συμπεριφορική και Θεραπείας Σχημάτων εποπτεία.
Έχω εργαστεί ως ψυχολόγος σε Γυμνάσια και Λύκεια στην πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου διεξήγαγα και σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς.
Διδάσκω μαθήματα Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Mediterranean College και στο Higher Professional Diploma in Counselling and Psychotherapy (HPD).
Στο πλαίσιο της συνεχούς κατάρτισής μου, έχω παρακολουθήσει πλήθος ημερίδων,σεμιναρίων και συνεδρίων για την Ψυχική Υγεία και έχω μετεκπαιδευτεί στην Ψυχολογία Προσωπικότητας στο Τμήμα Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα συγκαταλέγονται οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, η αντιμετώπιση του Ψυχικού Τραύματος και οι Διαταραχές Προσωπικότητας. Έρευνες στις οποίες συμμετείχα έχουν δημοσιευτεί σε ερευνητικά περιοδικά.
Κατέχω άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου (αρ. πρ. ΔΔΥ/ΠΚΜ/203860/4446) και διατηρώ γραφείο στη Θεσσαλονίκη, παρέχοντας συμβουλευτικές και ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες. Είμαι τακτικό μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (Αρ. Μητρώου: 2848) και μέλος της ΕΕΕΣ.
Γνωστική- Συμπεριφορική Θεραπεία
Η Γνωστική- Συμπεριφορική Θεραπεία είναι μια δομημένη, βραχεία και εστιασμένη στο παρόν θεραπεία. Κύριο άξονά της αποτελεί η παραδοχή ότι οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές αλληλοεπηρεάζονται και άρα, αν αλλάξει ο τρόπος που σκεφτόμαστε, θα αλλάξει αυτό που αισθανόμαστε και αυτό που πράττουμε.
Βασική αρχή της αποτελεί η πεποίθηση ότι ο τρόπος που κατανοούμε και ερμηνεύουμε τον εαυτό, τους άλλους, το μέλλον, τη ζωή, επηρεάζει τα συναισθήματα που θα βιώσουμε και τις συμπεριφορές που θα αναπτύξουμε. Επομένως, δεν είναι οι καταστάσεις που καθορίζουν το πώς αισθανόμαστε και αντιδρούμε, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουμε τις καταστάσεις.
Σύφωνα με τη Γνωστική-Συμπεριοφορική θεραπεία, ο τρόπος που ερμηνεύουμε και κατανοούμε τις εμπειρίες είναι αποτέλεσμα μάθησης που αποκτήθηκε στην παιδική ηλικία, με βάση τα βιώματα μας και τους τρόπους που αντιδρούσε το περιβάλλον μας. Το άτομο που αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα εμφανίζει δυσλειτουργικές, μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις, και γνωστικές στρεβλώσεις οι οποίες οδηγούν σε δυσάρεστα συναισθήματα και μη βοηθητικές συμπεριφορές.
Η θεραπεία, εστιάζει στην εκπαίδευση του ατόμου στην αυτοπαρατήρηση, με σκοπό την αναγνώριση, αξιολόγηση και τροποποίηση αυτών των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων, αξιοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών. Απώτερος στόχος είναι να γίνει το ίδιο το άτομο θεραπευτής του εαυτού του, αξιοποιώντας τις νέες δεξιότητες που αποκτά κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει μελλοντικές δυσκολίες.
Η θεραπευτική σχέση, η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, έχει ιδιαίτερη σημασία στη Γνωστική- Συμπεριφορική θεραπεία. Θεραπευτής και θεραπευόμενος εργάζονται από κοινού για τη διαμόρφωση των θεραπευτικών στόχων και την υλοποίηση τους. Είναι με έναν τρόπο «σύμμαχοι». Στο πλαίσιο της θεραπευτικής σχέσης, ο Γνωστικός- Συμπεριφορικός θεραπευτής επιδεικνύει ενσυναίσθηση, ανευ όρων αποδοχή, γνήσιο ενδιαφέρον και επιστημονική επάρκεια, και επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ασφαλές πλαίσιο συνεργασίας και αμοιβαίου σεβασμού. Απαραίτητη θεωρείται από την πλευρά του θεραπευόμενου η ενεργή συμμετοχή και η δέσμευση του στη θεραπευτική διαδικασία.
Η Γνωστική- Συμπεριφορική Θεραπεία εφαρμόζεται σε μια πληθώρα προβλημάτων ψυχικής υγείας και η αποτελεσματικότητα της είναι ερευνητικά τεκμηριωμένη.
Θεραπεία Σχημάτων
«Η Θεραπεία Σχημάτων είναι μια ολοκληρωμένη, συστηματική θεραπεία Γνωσιακής-Συμπεριφοριστικής προέλευσης, η οποία αναπτύχθηκε από τον Jeffrey Young και τους συνεργάτες του για τη βοήθεια θεραπευόμενων με χρόνιες ψυχολογικές διαταραχές και με βασικό γνώρισμα την ύπαρξη χαρακτηρολογικών προβλημάτων» (Young, 1990).
Βασίζεται στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, ενσωματώνοντας στοιχεία από τη Θεωρία προσκόλλησης, τη Θεωρία Αντικειμενότροπων σχέσεων και τη θεραπεία Gestalt. Βασικές έννοιες της θεραπείας είναι το «σχήμα», οι στρατηγικές αντιμετώπισης και οι τρόποι λειτουργίας.
Τα «Σχήματα» είναι σύνολα γνώσεων, βιωμάτων, αισθημάτων, εμπειριών που αναπτύσσονται στην παιδική ή/και εφηβική ηλικία, ως αποτέλεσμα τοξικών εμπειριών και ακάλυπτων αναγκών. Τα «σχήματά» μας γίνονται ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε τον κόσμο, λειτουργώντας σαν «φακός» που μπαίνει μπροστά από τα μάτια μας και επηρεάζει την «όρασή» μας. Κύριο γνώρισμά τους είναι τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφορών, κυρίως στις διαπροσωπικές σχέσεις. Τα «σχήματα» έχουν ισχυρή τάση διατήρησης στην ενήλικη ζωή, παρόλο που είναι σαφώς δυσλειτουργικά.
Η έννοια των στρατηγικών αντιμετώπισης έχει τις ρίζες της στην ψυχοδυναμική έννοια των μηχανισμών άμυνας. Οι στρατηγικές αντιμετώπισης είναι τρεις- παράδοση, αποφυγή, υπεραναπλήρωση- και αντικατοπτρίζουν την προσπάθεια του ατόμου να διαχειριστεί τα δυσφορικά συναισθήματα που προκαλεί το σχήμα του. Στις αντιδράσεις παράδοσης, το άτομο παραδίνεται στο περιεχόμενο του σχήματος και συμπεριφέρεται σαν αυτό να είναι πραγματικότητα. Οι αντιδράσεις αποφυγής αποτελούν την οργανωμένη προσπάθεια του ατόμου ώστε να μην ενεργοποιηθεί το περιεχόμενο του σχήματος και έτσι να αποφύγει τη δυσφορία που αυτό προκαλεί. Στην αντίδραση της υπεραναπλήρωσης, το άτομο σκέφεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται σα να ισχύει το αντίθετο από το περιεχόμενο του σχήματος.
Οι τρόποι λειτουργίας, είναι το σύνολο των σχημάτων, αντιδράσεων και στρατηγικών αντιμετώπισης που είναι ενεργά τη δεδομένη στιγμή.
Η θεραπεία στοχεύει στο να αναγνωριστούν τα σχήματα του ατόμου και οι πηγές προέλευσής τους. Να εντοπιστούν οι ανάγκες του ατόμου που τότε έμειναν ακάλυπτες, να προσδιοριστούν οι στρατηγικές αντιμετώπισης του ατόμου και να αντικατασταθούν με άλλες, περισσότερο λειτουργικές. Απώτερος στόχος της θεραπείας είναι να εκπαιδευτεί το άτομο να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και να είναι σε θέση να τις καλύπτει.
Η Θεραπεία Σχημάτων είναι κατάλληλη για πλήθος διαταραχών ενώ, ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια των δυσκολιών που αναφέρει το άτομο, είναι θεραπεία μέσης ή μαρκράς διάρκειας.
Γνωστική- Συμπεριφορική θεραπεία των Διατροφικών Διαταραχών και της Παχυσαρκίας
Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής και η Παχυσαρκία είναι σοβαρές και πολύπλοκες ψυχιατρικές καταστάσεις, χαρακτηριζόμενες από ιδιαίτερες αποκλίσεις στη συμπεριφορά διατροφής και στην εικόνα σώματος. Τα άτομα με Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής οδηγούνται συχνά σε επικίνδυνες και μη λειτουργικές συμπεριφορές, όπως αυστηρές δίαιτες, υπεργυμναστική, εκκαθαριστικές μεθόδους ή υπερκατανάλωση τροφής. Η έγκαιρη παρέμβαση και αντιμετώπισή τους είναι εξέχουσας σημασίας, εξαιτίας της δραματικής κλινικής εικόνας, του κινδύνου που ενέχουν για τη ζωή, των σοβαρών επιπτώσεων σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του πάσχοντος και της οικογένειας και της αυξανόμενης συχνότητας σε μειονότητες, αλλά και σε μικρότερες και μεγαλύτερες ηλικίες.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών απαιτεί εξειδικευμένες υπηρεσίες και ειδική γνώση στην αξιολόγηση και την αντιμετώπιση. Η σοβαρότητα της κατάστασης, οι παράγοντες που τη συντηρούν και η περιορισμένη αποτελεσματικότητα των πρακτικών που εφάρμοζαν τα άτομα μέχρι τώρα, οδηγούν σε χαμηλό κίνητρο για την αντιμετώπισή τους.
Κύριες μορφές των διαταραχών αυτών είναι η Νευρογενής Ανορεξία (ΝΑ), η Νευρογενής Βουλιμία (ΝΑ), η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας (ΔΕΥ)- τσιμπολόγημα και η Παχυσαρκία. Η ΝΑ αναφέρεται σε ακραία στέρηση τροφής η οποία μπορεί να βάλει ακόμη και σε κίνδυνο τη ζωή του ατόμου. Συχνά, παρατηρείται σε αυτήν στρεβλή εικόνα σώματος. Η ΝΒ και η ΔΕΥ χαρακτηρίζονται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας κατά το οποία το άτομο έχει απώλεια ελέγχου. Στην ΨΒ υπάρχει συνεχής ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτραπεί η αύξηση βάρους, ενώ στη ΔΕΥ δεν υπάρχουν αντισταθμιστικές συμπεριφορές με αποτέλεσμα το βάρος να αυξάνεται.
Η ΓΣΘ των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής, ακολουθεί τις ανάγκες του ατόμου ανάλογα με την παρατηρούμενη διαταραχή. Γενικά, εστιάζει στην ψυχοεκπαίδευση, την ενημέρωση δηλαδή του ατόμου για τη διαταραχή και γίνεται προσπάθεια εντοπισμού των πηγών προέλευσής της. Έπειτα, ακολουθεί η διερεύνηση των ερεθισµάτων στα οποία συµβαίνουν τα συμπτώματα της διαταραχής. Στόχος είναι να εντοπιστούν οι γνωσίες, τα σχήματα και οι πεποιθήσεις του ατόμου( κυρίως γύρω από τον έλεγχο) η εύρεση των γνωστικών λαθών και η τροποποίηση τους. Το άτομο ενθαρρύνεται να αναγνωρίσει και να τροποποιήσει ιδιαίτερα εκείνα τα σχήματα που οδηγούν σε αντιλήψεις που διατηρούν τη διαταραχή. Οι συµπεριφορικοί χειρισµοί είναι επίσης σημαντικοί και έχουν στόχο την αυτοπαρατήρηση και την παρέμβαση, καθώς και τη βελτίωση δεξιοτήτων επίλυσης προβληµάτων. Φυσικά, η εγκαθίδρυση καλής θεραπευτικής σχέσης είναι απαραίτητη.